Diğer adı toplum bilim olan sosyoloji, toplumdaki işleyiş ve gelişimin yansımasını inceleyen bilim dalıdır. Aile, devlet, ekonomi, eğitim, kent, köy, meslek, iletişim gibi toplum yaşamının en temel konularını bütünlük içinde kademeli bir uyumla işler.
Amacı, toplumun ve doğal unsurlarının ne şekilde oluşup; nasıl incelendiğini, aynı zamanda da ne yönde gelişip değiştiğini göstermektir.
Toplum: Temelinde yatan çıkarları gerçeğe dönüştürüp faydalanmak için iş birliği yapan belli bir ortak sorunsalı ve kültürü paylaşan bireylerin oluşturduğu, sürerliliği göreceli olarak değişen ilişkilerin tümüdür.
Sosyolojinin Konuları
1) Toplumu oluşturan bireylerin bir arada yaşarken işleyiş ve düzene uyumu; bununla birlikte de toplumsal grupların işleyişi ve oluşumu.
2) Toplumların vakit geçtikçe yaşadıkları değişimler ve buna sebep olan unsurlar.
Sosyolojinin Alanı Ve YöntemleriSosyolojinin Özellikleri
Toplumu bir bütün halinde ele alarak açıklamayı ve anlamayı temel alır.
Deneysel bir bilim değildir.
Olması gerekenle değil; var olanla ilgilidir.
Normatif (kural koyucu) özellik göstermez.
Sosyal olayları ele alır. Bunu yaparken, tek tek olaylardan hareketler genellemelerle çıkarımda bulunur.
Sosyal Olay: Belli bir mekan ve zamanda oluşan somut ve özel değişimlerdir. Örneğin, Kavimler Göçü, Fransız İhtilali..
Sosyal Olgu: Belli bir mekan ve zamandan bağımsız şekilde sosyal olayları baz alarak ulaşılan genellemelerin soyut halidir. Örneğin salgınlar, savaş, göç, devrim gibi…
Sosyolojinin Diğer Bilim Dallarıyla İlişkisi:
Sosyoloji ve Tarih
Tarih toplumların geçmişteki yaşantılarını çok yönlü inceleyen bir beşeri bilimdir. Günümüze dek toplumların tek tek tarihi sürecini görebilmek bugünümüzü de anlayabilmek açısından çok önemlidir. Bu can alıcı noktada tarihin görevi sosyolojiye eşlik etmektir. Çünkü yıllar hatta asırlar boyunca, birbirine çok benzeyen olaylar yaşanmış olsa da, her olayın zamanı değişir. Zaman değişimi akıp gittiği için de günümüzü anlayıp olayları sentezleyebilmek ve aradaki farklılıklara göre tanımlayabilmek için tarihin notlarından faydalanılır.
Sosyoloji ve Psikoloji
Bireylerin davranışlarının sebepleri ve sorunlarının bilimsel çözümleri için psikoloji bilimi amiral gemisidir. Sosyolojinin göreviyse genellemeler yaparak değil bireylerin ayrı ayrı yaşantılarını, genetik faktörlerini, IQ’ larını, EQ’larını, ekonomik kaynaklarını ve kültürel konumlamalarına kadar pek çok öznel ve bireysel meseleyi es geçmeden, tüm davranış sebeplerini reel bir şekilde tek tek açıklayabilmelidir. Yani psikoloji biliminden destek almadan ve hatta psikiyatrik verileri dikkate almadan insan davranışlarındaki konuları açıklama lüksleri asla yoktur.